De voorwaarden rondom fiscale eenheden zijn complex en hoewel deze constructie voordelen met zich meebrengt, zijn er ook enkele significante nadelen. In deze gids bespreken we de fiscale eenheid in de vennootschapsbelasting (Vpb) en de btw in grote lijnen.
Fiscale eenheid Vpb
Een fiscale eenheid in de Vpb kan alleen op aanvraag tot stand komen. Een moedervennootschap (holding) kan samen met een of meer dochtermaatschappijen (werk-bv’s) worden aangemerkt als een fiscale eenheid voor de Vpb. Juridisch blijven de vennootschappen afzonderlijk, maar fiscaal worden zij als één belastingplichtige gezien. Dit betekent dat de resultaten van de dochtermaatschappijen worden toegerekend aan de moedervennootschap.
Let op! Je moet het verzoek voor een fiscale eenheid schriftelijk indienen bij de Belastingdienst. Hiervoor heb je verschillende formulieren nodig, die je kunt vinden op de website van de Belastingdienst. Dien het verzoek in binnen drie maanden na de gewenste ingangsdatum, want de maximale terugwerkende kracht bedraagt drie maanden.
Voorwaarden voor het aangaan van een fiscale eenheid
Niet alle bv’s kunnen zomaar een fiscale eenheid vormen. Alleen als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan, kan je een fiscale eenheid in de vennootschapsbelasting aanvragen:
- De moedervennootschap moet minimaal 95% van het juridische en economische eigendom in het aandelenkapitaal van de dochtervennootschap bezitten. Dit houdt ook in dat dit aandelenbezit je recht geeft op ten minste 95% van de statutaire stemrechten, de winst en het vermogen van de dochtermaatschappij.
- De boekjaren van alle deelnemende bv’s moeten samenvallen. Een uitzondering geldt wanneer een bv tijdens het jaar wordt opgericht.
- Alle deelnemende bv’s dienen dezelfde regels voor winstbepaling te hanteren.
- Zowel de moedervennootschap als de dochtervennootschappen moeten feitelijk in Nederland zijn gevestigd.
- De moedermaatschappij mag de aandelen van de dochtermaatschappij niet als voorraad aanhouden.
Let op! De moedermaatschappij moet minimaal 95% van de aandelen in de dochtermaatschappij bezitten. Het is daarom niet mogelijk om een fiscale eenheid te vormen als de aandelen in de dochtermaatschappij zijn ondergebracht in een Stichting Administratiekantoor (STAK).
In bepaalde 'buitenlandsituaties' is het ook mogelijk om een fiscale eenheid te vormen tussen Nederlandse vennootschappen. Bijvoorbeeld kun je een fiscale eenheid vormen tussen een Nederlandse moedervennootschap en een Nederlandse kleindochtermaatschappij, als de tussenliggende dochtermaatschappij in een ander EU-land of in Noorwegen, IJsland of Liechtenstein is gevestigd.
Einde fiscale eenheid
Een fiscale eenheid eindigt automatisch als niet meer aan de voorwaarden wordt voldaan. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de moedervennootschap een deel of alle aandelen in de dochtermaatschappij verkoopt, waardoor zij minder dan 95% van de aandelen bezit. Daarnaast kan een fiscale eenheid op gezamenlijk verzoek van de moedervennootschap en de dochtermaatschappij worden verbroken. Deze verbrekking kan pas ingaan vanaf de datum waarop het verzoek bij de Belastingdienst is ontvangen. Een liquidatie van een vennootschap binnen de fiscale eenheid betekent ook het einde van de fiscale eenheid voor de vereffende vennootschap, maar dit wordt niet als een ontvoeging gezien. Bij een ontvoeging kunnen er antimisbruikmaatregelen van toepassing zijn, terwijl dit bij liquidatie niet het geval is.
Voordelen fiscale eenheid
Een fiscale eenheid in de Vpb biedt enkele belangrijke voordelen, zoals de mogelijkheid om verliezen en winsten onderling te verrekenen.
Een ander voordeel is dat transacties tussen de verschillende bv's binnen de fiscale eenheid fiscaal niet plaatsvinden. Deze worden onderling weggestreept in de resultaten. Hierdoor kan er zonder fiscale gevolgen met activa waarop stille reserves rusten worden 'geschoven'. Reorganisatie is daardoor, onder voorwaarden, binnen de fiscale eenheid mogelijk zonder belastingheffing. Er is geen winstneming vereist voor deze interne transacties, mits de fiscale eenheid zes jaar of soms drie jaar standhoudt. Anders kan er alsnog belastingheffing over de stille reserves plaatsvinden.
Daarnaast kan zich een voordeel voordoen als de zogenaamde gemengde kosten van de bv's zo hoog zijn, dat het financieel voordeliger is om te kiezen voor een vast bedrag bij de aftrekbeperking (in 2025 € 5.700 of 0,4% van de loonsom, als dat meer is) dan voor de beperking van de aftrek tot 73,5% van de gemengde kosten. Bij beperkt aftrekbare kosten gaat het bijvoorbeeld om voedsel, drank, representatie, congressen en studiereizen. Of het voordelig is om een fiscale eenheid aan te gaan hangt af van de afweging van de verschillende voor- en nadelen.
Tip! Bij een fiscale eenheid hoef je slechts één Vpb-aangifte in te dienen.
Nadelen fiscale eenheid
Naast de voordelen zijn er ook enkele belangrijke nadelen. Zo kan slechts één keer geprofiteerd worden van het 19%-Vpb-tarief over de eerste € 200.000 aan belastbare winst. Over het meerdere moet 25,8% belasting worden betaald. Als er binnen de fiscale eenheid meerdere bv's zijn met winst boven de € 200.000, dan kan er slechts één keer gebruikgemaakt worden van het 19%-tarief.
Een ander kritiekpunt is dat elke bv hoofdelijk aansprakelijk is voor de totale belastingschuld van de fiscale eenheid. Dit betekent dat je niet alleen verantwoordelijk bent voor het deel van de Vpb-schuld dat betrekking heeft op de winst die jij zelf hebt behaald.
Bij het verbreken van de fiscale eenheid kunnen ook problemen ontstaan. In bepaalde gevallen moet er afgerekend worden over de meerwaarde van activa die in de zes (soms drie) voorgaande jaren onderling is overgedragen. Ook is de verrekening van verliezen van voor en na de fiscale eenheidsperiode met winsten uit deze periode aan grenzen gebonden.
Een ander nadeel kan zijn dat als binnen de fiscale eenheid een enkele bv failliet gaat, onbetaalde schulden tot belaste winst voor de fiscale eenheid kunnen leiden.
Fiscale eenheid in de btw
De fiscale eenheid in de btw kent zijn eigen regels. De voorwaarden voor het aangaan van een fiscale eenheid zijn:
- Alle deelnemers moeten in principe btw-ondernemers zijn.
- Alle deelnemers moeten in Nederland wonen, gevestigd zijn of een vaste inrichting in Nederland hebben.
- De deelnemers moeten financieel, organisatorisch en economisch zodanig verweven zijn dat ze als één eenheid functioneren. Dit betekent dat meer dan 50% van de aandelen van de vennootschappen direct of indirect in dezelfde handen moeten zijn voor financiële verwevenheid. Voor organisatorische verwevenheid moeten de vennootschappen onder gezamenlijke leiding staan of moet de leiding van de ene vennootschap feitelijk ondergeschikt zijn aan de andere. Voor economische verwevenheid moeten de deelnemers bijvoorbeeld een gemeenschappelijke klantenkring hebben of moet één vennootschap belangrijke aanvullende activiteiten voor de andere verrichten.
Tip! Het is ook mogelijk om een fiscale eenheid voor de btw te vormen met andere rechtsvormen, zoals een cv of stichting, maar ook met een natuurlijke persoon. Dit betekent dat er bijvoorbeeld een fiscale eenheid kan bestaan tussen een bv en haar directeur-grootaandeelhouder (dga) als deze dga een pand aan zijn bv verhuurt.
Aangaan fiscale eenheid
Voor het vormen van een fiscale eenheid in de btw hoef je geen verzoek of beschikking van de Belastingdienst aan te vragen. Als aan de bovenstaande voorwaarden is voldaan, dan ontstaat de fiscale eenheid automatisch. Je mag dan handelen als fiscale eenheid, maar ook handelen alsof er geen fiscale eenheid bestaat. Op verzoek kunnen vennootschappen een beschikking voor de fiscale eenheid aanvragen bij de Belastingdienst, die ook uit eigen beweging een beschikking kan afgeven. Dit houdt in dat de fiscale eenheid dan ook geregistreerd staat als zodanig bij de Belastingdienst.
Tip! Als je twijfelt of je wel of niet voldoet aan de voorwaarden voor een fiscale eenheid terwijl deze wel gewenst is, is het raadzaam om de Belastingdienst om een beschikking te vragen.
Voor- en nadelen
Een belangrijk voordeel van de fiscale eenheid in de btw is dat de deelnemende vennootschappen geen btw hoeven te betalen over interne leveringen van goederen en diensten. Dit kan financieel voordelig zijn als anders de btw die door een vennootschap in rekening wordt gebracht niet (volledig) aftrekbaar zou zijn.
Daarnaast hoef je slechts één btw-aangifte in te dienen, wat betekent dat niet elke vennootschap afzonderlijk een aangifte hoeft te doen (tenzij dit wenselijk is). Er wordt een gecombineerde btw-aangifte op naam van de fiscale eenheid ingediend, en deze eenheid krijgt één btw-nummer.
Let op! Op facturen moet elke individuele vennootschap gewoon het eigen btw-nummer vermelden, en niet het nummer van de fiscale eenheid.
Een belangrijk nadeel is dat alle vennootschappen binnen de fiscale eenheid hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de btw die betaald moet worden. Dit geldt pas nadat de Belastingdienst een beschikking voor de fiscale eenheid heeft afgegeven. Omdat je als fiscale eenheid ook kunt handelen zonder beschikking, kan het verstandig zijn om niet om deze beschikking te verzoeken. Dan blijft de aansprakelijkheid voor de btw-schulden onderling beperkt. De Belastingdienst kan echter ook een beschikking afgeven, die geen terugwerkende kracht heeft maar geldt vanaf de datum van de beschikking.
Let op! Aangezien de fiscale eenheid in de btw automatisch ontstaat als aan de voorwaarden wordt voldaan, kan een fiscale eenheid niet op verzoek worden ontbonden. Een verbreking gebeurt alleen als niet meer aan de voorwaarden wordt voldaan, zoals het niet langer bestaan van de drie soorten verwevenheid.
Tip! Als een van de vennootschappen niet langer voldoet aan de voorwaarden voor de fiscale eenheid in de btw, meld dit dan zo snel mogelijk bij de Belastingdienst. Die vennootschap kan dan niet langer deel uitmaken van de fiscale eenheid, maar zonder melding blijft de hoofdelijke aansprakelijkheid bestaan voor de btw-schulden.
Conclusie
In deze gids heb je een overzicht gekregen van de voorwaarden, voor- en nadelen van fiscale eenheden in zowel de Vpb als de btw. De details van het fiscale eenheidsregime zijn echter complex. Neem voor advies over jouw specifieke situatie gerust contact met ons op. Wij helpen je graag met het aangaan of verbreken van een fiscale eenheid.
Disclaimer
Hoewel we uiterste zorg hebben besteed aan de inhoud van deze gids, aanvaarden we geen aansprakelijkheid voor onvolledigheden of onjuistheden. Vanwege het brede en algemene karakter van deze gids is deze niet bedoeld om alle informatie te geven die nodig is voor het nemen van financiële beslissingen.
