Ontdek wat deze verplichtingen voor jou inhouden en hoe je eraan kunt voldoen in deze advieswijzer. We geven je ook informatie over waar je terecht kunt voor meer informatie.
Energiebesparingsplicht
Als ondernemer heb je een energiebesparingsplicht als je op een locatie in een jaar minimaal 50.000 kWh elektriciteit of minimaal 25.000 m3 gas verbruikt. Je bent verplicht om alle energiebesparende maatregelen te nemen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. Daarnaast moet je ook maatregelen nemen die de CO2-uitstoot verminderen, zelfs als ze geen energie besparen. Je voldoet aan je verplichtingen als je alle maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder uitvoert of als je alle van toepassing zijnde maatregelen uitvoert die vermeld staan op de Erkende Maatregelenlijst voor energiebesparing (EML). Als je een maatregel van de EML niet uitvoert, moet je een alternatieve maatregel uitvoeren die minstens evenveel energie bespaart. Je moet elke vier jaar rapporteren over je energiebesparingsmaatregelen.
Let op! Je moest je rapportage uiterlijk 1 december 2023 digitaal indienen bij de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO). Als je dit nog niet hebt gedaan, moet je dit zo snel mogelijk alsnog doen. Meer informatie over de energiebesparingsplicht is te vinden op de website van RVO.
Uitbreiding besparingsplicht
Vanaf 1 juli 2023 geldt de energiebesparingsplicht ook voor ETS-ondernemingen, de glastuinbouw en bedrijven die een omgevingsvergunning milieu nodig hebben. ETS-ondernemingen zijn bedrijven die verplicht deelnemen aan het Emission Trade System, een handelssysteem voor de CO2-uitstoot van de industrie. In dit systeem moeten bedrijven emissierechten inleveren voor elke ton CO2-uitstoot die ze produceren. Het aantal emissierechten wordt elk jaar verlaagd, waardoor bedrijven steeds duurdere emissierechten moeten kopen of moeten investeren in het verminderen van hun uitstoot.
Regels bij verhuur
Als je de enige gebruiker bent van een gebouw, ben je verantwoordelijk voor het nemen van energiebesparende maatregelen en het verstrekken van informatie hierover. Voor maatregelen met betrekking tot het gebouw moet je overleggen met de eigenaar. De eigenaar is verantwoordelijk voor de maatregelen die hiermee verband houden, tenzij anders is afgesproken in het contract. De maatregelen waarvoor je als huurder verantwoordelijk bent, moet je zelf nemen. Bij een gebouw met meerdere huurders is de eigenaar verantwoordelijk voor de energiebesparende maatregelen aan het gebouw en de huurders zijn verantwoordelijk voor de maatregelen met betrekking tot hun bedrijfsprocessen. In sommige gevallen kan de eigenaar namens de huurders rapporteren als er weinig processen plaatsvinden.
Let op! Degene die de maatregelen uitvoert, moet ook rapporteren over de maatregelen. In sommige situaties kan de eigenaar van een winkelcentrum bijvoorbeeld rapporteren over collectieve voorzieningen zoals roltrappen of verlichting, terwijl de huurder verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de maatregelen en het rapporteren hierover.
Erkende Maatregelenlijst energiebesparing (EML)
Als de energiebesparingsplicht van toepassing is op jouw bedrijf, moet je elke vier jaar rapporteren welke energiebesparende maatregelen je hebt genomen. Je stelt je rapportage op aan de hand van de Erkende Maatregelenlijst energiebesparing (EML). Op deze lijst staan maatregelen die een terugverdientijd van vijf jaar of minder hebben. Je geeft aan of je de maatregelen hebt uitgevoerd of dat je een alternatieve maatregel hebt genomen.
Let op! Er is momenteel een wetsvoorstel om de terugverdientijd van vijf naar zeven jaar te verlengen. Dit zal gelden vanaf de volgende rapportagecyclus in 2027.
De EML is onderverdeeld in de categorieën 'gebouwen', 'faciliteiten' en 'processen'. Je moet beoordelen of een categorie relevant is voor jouw situatie. Als dat het geval is, moet je de bijbehorende maatregelen nemen. Bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen voor verwarming of verlichting in gebouwen, of voor koeling, roltrappen of serverruimtes bij faciliteiten. Voor processen kun je denken aan maatregelen om warmteverlies te verminderen in de agrarische sector.
Of je een maatregel van de EML direct moet uitvoeren, hangt af van verschillende factoren, waaronder de huidige situatie. Je kunt bijvoorbeeld geen energie besparen op verwarming in een ruimte die niet wordt verwarmd. Ook kunnen sommige energiebesparende maatregelen pas rendabel zijn op een later moment. Als je bijvoorbeeld binnenkort je gevel moet renoveren, kan het rendabel zijn om meteen te kiezen voor isolatieglas.
Let op! Sinds 1 juli 2023 geldt de energiebesparingsplicht ook voor de glastuinbouw. Voor deze sector is er een specifieke EML beschikbaar.
EED-auditplicht
Naast de energiebesparingsplicht en de bijbehorende rapportageplicht, is er de Europese Richtlijn Energie-Efficiëntie (EED). Deze plicht geldt alleen voor grote bedrijven die niet als mkb worden beschouwd. Dit betekent dat je maximaal 250 werknemers (fulltime) in dienst hebt, een omzet van maximaal € 50 miljoen hebt en/of een balanstotaal van maximaal € 43 miljoen hebt. Het doel van de EED-auditplicht is om bedrijven inzicht te geven in hun energieverbruik en aan te geven welke energiebesparende maatregelen ze kunnen nemen. Je moet met name rapporteren welke maatregelen je kunt nemen en welke besparingen dit oplevert. De rapportage op basis van de EED gaat niet alleen over maatregelen met een terugverdientijd van maximaal vijf jaar. Voor de EED kun je gebruikmaken van sjablonen die je vindt op de website van de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO).
De rapportageplicht onder de EED geldt ook voor het vervoer dat je binnen je bedrijf verzorgt, maar niet voor het woon-werkverkeer van je werknemers. Je rapporteert bijvoorbeeld het totale energieverbruik van je bedrijf en de verdeling van het energieverbruik over de processen, gebouwen, installaties en het vervoer van je onderneming. Je moet ook een lijst van energiebesparende maatregelen opnemen, waarvoor je de eerder genoemde EML kunt gebruiken.
Je moet elke vier jaar rapporteren. De rapportage moet digitaal worden ingediend bij de RVO. Hiervoor heb je eHerkenning niveau 2+ of hoger nodig.
Let op! Je bent wettelijk verplicht om je EED-rapportage in te dienen. Als je dit niet doet, kan de RVO een dwangsom opleggen. Als je nog steeds niet aan je verplichting voldoet, moet je de dwangsom betalen.
Tip! Als je investeert in een energiebesparende maatregel die in aanmerking komt voor de Energie-investeringsaftrek (EIA), kun je ook de rapportagekosten onder de EIA laten vallen. In 2024 bedraagt de EIA 40%. Je investering moet minimaal € 2.500 bedragen.
Onderzoeksplicht
Grote bedrijven met een jaarlijks energieverbruik vanaf 10 miljoen kWh elektriciteit of 170.000 m3 aardgas kunnen te maken krijgen met een onderzoeksplicht voor energiebesparing. Of de onderzoeksplicht van toepassing is op de activiteiten van jouw bedrijf, hangt af van wie de milieuregels voor de milieubelastende activiteit van jouw bedrijf bepaalt. Om te bepalen of je een onderzoeksplicht hebt, kun je het stappenplan raadplegen op de website van RVO.
De onderzoeksplicht houdt in dat je eens in de vier jaar onderzoekt welke energiebesparende maatregelen je moet nemen. Dit moet je digitaal rapporteren bij de RVO. Je moet in je rapportage ook aangeven welke maatregelen je in de voorafgaande periode hebt genomen.
Let op! Je moest de volgende rapportage uiterlijk 1 december 2023 indienen bij de RVO. Als je dit nog niet hebt gedaan, moet je dit zo snel mogelijk alsnog doen.
Wettelijk is vastgelegd welke aspecten van je bedrijfsvoering je moet rapporteren met betrekking tot energiebesparing. Dit omvat onder meer een analyse van je energieverbruik, inclusief onbenutte warmtestromen, evenals een inventarisatie van kosteneffectieve CO2-reducerende maatregelen. Ook hiervoor kun je gebruikmaken van de eerder genoemde EML. Voor je rapportage zijn wettelijke richtlijnen opgesteld voor het berekenen van de terugverdientijd van een investering en de CO2-reductie. Op de website van de RVO vind je sjablonen die je kunt gebruiken voor je rapportage.
Fiscale maatregelen met betrekking tot energiebesparing
Voor maatregelen met een terugverdientijd langer dan vijf jaar ben je niet verplicht om deze uit te voeren. Je komt vaak wel in aanmerking voor de Energie-investeringsaftrek (EIA) voor dergelijke maatregelen. De EIA is met name bedoeld voor energiebesparende investeringen die, gezien het rendement, nog niet rendabel genoeg zijn. Door een fiscale aftrek te verlenen, dalen de nettokosten van de investering en wordt deze eerder rendabel.
Alleen bedrijfsmiddelen die op de Energielijst staan, komen in aanmerking voor de EIA. Je kunt de Energielijst bekijken en downloaden op de website van de RVO, die elk jaar wordt bijgewerkt. In 2024 levert de EIA een extra aftrek van 40% op de winst op voor investeringen. Het totale maximale bedrag dat in aanmerking komt voor de EIA is € 136 miljoen. Een investering in een bedrijfsmiddel dat bijvoorbeeld € 100.000 kost en op de Energielijst staat, levert dus een extra aftrek op de winst op van € 40.000.
Handhaving
Bedrijven die aan de voorwaarden voldoen, zijn wettelijk verplicht om energiebesparende en/of CO2-reducerende maatregelen te nemen, rapporteren en/of informatie te verstrekken. Als je maatregelen neemt die niet zijn vermeld op de EML, kan het bevoegd gezag controleren of de genomen alternatieve maatregelen voldoende zijn. Als je niet aan je verplichtingen voldoet, kan het bevoegd gezag eerst een waarschuwingsbrief sturen en eventueel een dwangsom opleggen. Het bevoegd gezag kan de gemeente, de provincie of de overheid zijn. De hoogte van de dwangsom moet evenredig zijn aan de ernst van de overtreding en is bedoeld om bedrijven alsnog te motiveren de vereiste maatregelen te nemen, te rapporteren en/of te informeren. Je moet de dwangsom betalen als je niet binnen de gestelde termijn aan je wettelijke verplichtingen voldoet. Bij het bepalen van deze termijn wordt rekening gehouden met de tijd die nodig is om een geconstateerde overtreding te herstellen. Een dwangsom kan herhaald worden als je niet blijft voldoen aan de wettelijke regels.
Meer informatie: RVO
De energiebesparingsplicht, informatieplicht en rapportageplicht kunnen ingewikkeld zijn voor de gemiddelde ondernemer. Er zijn veel bedrijven die tegen betaling deze taken voor ondernemers uit handen kunnen nemen. Als je zoekt op 'energiebesparingsplicht advies', zul je zien dat er genoeg adviseurs zijn om uit te kiezen.
Op de website van RVO.nl vind je alle informatie die van toepassing is op jouw specifieke situatie, branche of bedrijf. Je moet je rapportages ook digitaal indienen via deze website, waarvoor je eHerkenning niveau 2+ of hoger met een machtiging voor RVO-diensten niveau eH2+ nodig hebt.
Meer informatie: DEB
Voor informatie over de energiebesparingsplicht en rapportageplicht kun je ook terecht op de website van DEB (duurzaam energie besparen). DEB verstrekt informatie aan ondernemers die te maken hebben met wettelijke verplichtingen op dit gebied, maar ook aan ondernemers die niet verplicht zijn om energiebesparende maatregelen te nemen en overwegen om dit uit kostenoogpunt te doen.
Tip! DEB heeft een handig overzicht van alle 150 maatregelen die deel uitmaken van de EML.
DEB werkt samen met verschillende branches om informatie zo goed mogelijk af te stemmen op de persoonlijke situatie van de ondernemer. Je kunt je gratis registreren op de DEB-website en een eigen account aanmaken.
Voorbeeld
Als voorbeeld nemen we de maatregel voor het plaatsen van een dubbelwandige vaatwasser in grootkeukens, zoals in de horeca. Je kunt deze maatregel vinden onder de faciliteiten op de DEB-website. Daar staat vermeld dat een dubbelwandige vaatwasser vanwege de dubbele wanden minder warmteverlies heeft, waardoor water niet opnieuw hoeft te worden verwarmd en energie wordt bespaard. Volgens de toelichting is de maatregel rendabel bij een gemiddeld gebruik van 1 uur per dag gedurende het hele jaar.
DEB biedt ook informatie over beschikbare subsidies en bevat namen en contactgegevens van energieadviseurs. Je kunt je aanmelden voor een speciale nieuwsbrief van DEB om altijd op de hoogte te zijn van het laatste nieuws en nieuwe maatregelen.
Disclaimer
Hoewel de uiterste zorg is besteed aan de samenstelling van deze advieswijzer, wordt geen aansprakelijkheid aanvaard voor onvolledigheden of onjuistheden. Vanwege het brede en algemene karakter van de advieswijzer is deze niet bedoeld om alle informatie te bieden die noodzakelijk is voor het nemen van financiële beslissingen.
