Als je jezelf presenteert als zelfstandig ondernemer terwijl je eigenlijk een werknemer bent, wordt dat schijnzelfstandigheid genoemd. Dit heeft gevolgen voor zowel fiscale regelingen als werknemersverzekeringen. Het is belangrijk om dit te vermijden.
Om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, werkt de Belastingdienst met Modelovereenkomsten. In zo'n overeenkomst kunnen de opdrachtnemer en opdrachtgever de details van de werkzaamheden vastleggen. Dit helpt om vooraf duidelijkheid te krijgen over de aard van de arbeidsrelatie, mits beide partijen zich aan de afspraken in de overeenkomst houden.
Het kabinet heeft aangekondigd dat tot 1 januari 2025 terughoudend wordt opgetreden tegen schijnzelfstandigheid, tenzij er sprake is van fraude. De Belastingdienst voert echter wel controles uit en geeft voorlichting aan opdrachtgevers.
Uit een recente tussenrapportage blijkt dat de Belastingdienst tussen 2022 en 2023 bijna 1.000 bedrijfsbezoeken heeft afgelegd. Daarnaast zijn er ongeveer 450 boekenonderzoeken uitgevoerd en bijna 800 beschikkingen over verzekeringsplicht afgegeven. Bovendien zijn zo'n 740 Modelovereenkomsten beoordeeld.
Tijdens de bedrijfsbezoeken heeft de Belastingdienst specialisten ingezet om informatie en voorlichting te geven over loonheffingen. Dit was bedoeld om opdrachtgevers te helpen de regels rondom schijnzelfstandigheid correct toe te passen. In sommige gevallen heeft dit geleid tot het herclassificeren van arbeidsrelaties zonder verdere sancties.